Yn de NRC: ‘Theater zit in Friesland in de haarvaten van de samenleving’

Hjoed is yn ‘e NRC it ynterview mei Tatiana Pratley te lêzen. Oer nije coronaproof teaterinisjativen, it talitten fan de werklikheid as basisprinsipe en de sterke teaterkultuer yn Fryslân.

Tatiana Pratley ontwikkelde met het Friese theatergezelschap Tryater theaterinitiatieven die volledig coronaproof waren. Het sluit aan bij haar geloof in het theater naar het publiek brengen. „Het toelaten van de werkelijkheid is een basisprincipe.”

Tatiana Pratley voelt zich als theatermaker niet per se thuis in het theater zelf. „Op de regieopleiding vond ik het al lastig dat je de hele tijd in de zwarte doos theater zat te maken over een wereld waar je niet naartoe ging.”

Tryater
In augustus vorig jaar trad de regisseur en theatermaker aan als artistiek directeur van Tryater, een van de negen grote toneelgezelschappen die deel uitmaken van de culturele basisinfrastructuur en rechtstreeks gesubsidieerd worden door het Rijk. Pratley, geboren en getogen in Friesland, studeerde Regie aan de Amsterdamse Academie voor Theater en Dans, waarna ze terugkeerde naar haar geboorteprovincie voor een vierjarig talentontwikkelingstraject bij de grootste Friese theaterorganisatie. Ze bleef aan Tryater verbonden als theatermaker en nam uiteindelijk het stokje over van Ira Judkovskaja, die meer dan twaalf jaar leiding aan het gezelschap had gegeven.

Pratley startte middenin een periode waarin het, op zijn zachtst gezegd, een uitdaging is om theater levensvatbaar te houden. Ze merkte echter dat Tryater een sterke uitgangspositie had om het hoofd te kunnen bieden aan de moeilijk voorspelbare eisen van het lockdownbeleid. „Tryater had al onder Ira een focus op het theater naar het publiek te brengen, in plaats van andersom. Dat betekent dat iedere productie uniek is omdat we altijd op een andere plek spelen, in andere omstandigheden. Die manier van werken heeft ons tot een enorm flexibele organisatie gemaakt en dat hielp wel in deze onzekere tijden.”

Nacht
Zo staat vanaf april de voorstelling Nacht op de planning. „Dat was oorspronkelijk bedacht als locatieproject in een parkeergarage, maar nu wordt het ‘oprittheater’: een acteur rijdt naar je huis en speelt de voorstelling vlak voor je drempel.”

Een ander goed voorbeeld is het project It gelok fan Fryslân, dat vorig jaar in korte tijd werd opgezet. Tryater vroeg aan de inwoners van Friesland wat hen gelukkig maakt, en liet de antwoorden door dichter en beeldend kunstenaar Sytse Jansma tot een groot gedicht bewerken. Vervolgens werd per dorp waar de voorstelling te bezoeken was een unieke route gecreëerd, die de toeschouwers aflegden terwijl ze via koptelefoon naar de tekst luisteren. „Het idee ontstond toen ik las dat Friezen de gelukkigste inwoners van Nederland zijn, terwijl ze in de minst welvarende provincie leven. Ik werd benieuwd naar de oorsprong van dat geluk: de komende jaren blijft dat thema op de agenda staan.”

~ Lês it hiele ynterview hjir.

~ Tekst Marijn Lems
~ Foto Florian Cats